Một sáng cuối tháng 11/2023, theo lịch hẹn chúng tôi về thôn Tà Dương - xã Phước Thái gặp anh Ja Ghe Hoàng Thọ - Trưởng Ban quản lý thôn, là người có uy tín thôn Tà Dương- xã Phước Thái khi anh vừa hoàn thành nhiệm vụ đưa thanh niên trong thôn về Ủy ban nhân dân xã khám sức khỏe tuyển nghĩa vụ quân sự năm 2024 trở về. Tiếp chúng tôi tại Ban quản lý thôn, qua trao đổi anh vui mừng cho biết: Thôn Tà Dương có 154 hộ với 791 khẩu, 100% là dân tộc RagLay, diện tích đất trồng lúa 39,5ha, đất trồng hoa màu 17 ha. Nguồn thu nhập của nhân dân chủ yếu từ sản xuất và chăn nuôi gia súc, gia cầm. Tổng đàn gia súc tính đến nay là 571 con, trong đó đàn bò 510 con, đàn cừu 41 con, đàn heo nuôi nhốt 20 con. Những năm qua, Nhà nước có nhiều chính sách quan tâm chăm lo nâng cao đời sống đồng bào dân tộc thiểu số vùng đặc biệt khó khăn như nhận rừng khoán quản; dự án nuôi bò sinh sản theo nhóm đồng sở thích; canh tác lúa theo mô hình “1 phải, 5 giảm”; chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới nên bộ mặt thôn Tà Dương ngày càng khởi sắc. Đường giao thông nội thôn đã được bê tông hóa 100%, thôn có trường mẫu giáo và trường tiểu học đáp ứng nhu cầu học tập của con em trong thôn. Hàng năm học sinh đến trường học đều tăng. Thôn có 01 sân bóng đá, 01 sân bóng chuyền và 01 sân khấu ngoài trời để phục vụ văn nghệ, thể dục thể thao ở khu dân cư. Đến nay các hộ trong thôn không còn nhà ở dột nát, nhà tạm bợ, 100% hộ sử dụng lưới điện quốc gia.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, anh Hoàng Thọ sinh năm 1990, đến năm 2008 anh tham gia nghĩa vụ quân sự. Sau khi hoàn thành, anh trở về địa phương tham gia vào làm việc tại thôn, đến năm 2014 anh được nhân dân tín nhiệm bầu làm trưởng thôn cho đến nay. Với sự trưởng thành trong quân đội, tốt nghiệp trung cấp chuyên ngành Luật, anh đã vận dụng tốt kiến thức vào thực tiễn công tác. Xác định thôn Tà Dương có lợi thế về nông nghiệp chuyên sản xuất và chăn nuôi, anh đã vận động bà con tham gia các lớp tập huấn do ngành cấp trên tổ chức, hướng dẫn kỹ thuật thâm canh cây lúa, chăn nuôi bò, cừu, từ đó giúp bà con mạnh dạn áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào thăm cây cây lúa theo mô hình 01 phải 05 giảm, tiêm  vắc xin cho đàn bò, cừu, phun thuốc tiêu độc, khử trùng chuồng trại, quản lý tốt dịch bệnh trên đàn gia súc gia cầm nên không các dịch bệnh xảy ra, sản xuất, chăn nuôi bò, cừu đạt hiệu quả kinh tế cao. Thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, chương trình giảm nghèo bền vững, trong năm 2023 anh đã vận động 29 hộ tham gia dự án nuôi bò sinh sản và 38 hộ chuyển đổi nghề. Trong đó nguồn kinh phí của nhà nước hỗ trợ cho dự án giảm nghèo bền vững 467 triệu đồng và chuyển đổi nghề với số tiền 380 triệu đồng. Ngoài ra anh còn tạo điều kiện cho bà con trong thôn vay từ các nguồn vốn để phát triển sản xuất kinh doanh vươn lên thoát nghèo bền vững. Kết quả qua các năm số hộ nghèo, hộ cận nghèo trong thôn đều giảm. Điển hình như năm 2021 có 51 hộ nghèo, 43 hộ cận nghèo, đến năm 2023 chỉ còn 37 hộ nghèo và 33 hộ cận nghèo.

Bên cạnh đó anh còn thực hiện tốt công tác  tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước trên hệ thống truyền thanh của thôn. Vận động nhân dân cảnh giác với những đối tượng có hành vi, tuyên truyền, xuyên tạc, phao tin đồn nhảm, nói xấu chế độ, gây mất đoàn kết dân tộc. Thường xuyên tổ chức sinh hoạt tổ nhân dân tự quản, vận động nhân dân thực hiện tốt phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, thực hiện tốt quy ước thôn văn hóa, quy chế dân chủ ở cơ sở, phong trào văn nghệ, thể dục, thể thao. Trong năm đã vận động nhân dân đóng góp quỹ đền ơn đáp nghĩa được 900.000 đồng, quỹ vì người nghèo 3.550.000 đồng, quỹ phụ nữ 450.000 đồng, mua quà tặng cho 8 thanh niên lên đường nhập ngũ số tiền 8.000.000 đồng. Bảo đảm tình hình an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương.

Trao đổi thêm với anh về công tác thực hiện Đề án giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số anh cho biết: Trước đây, đối với đồng bào dân tộc trong thôn việc kết hôn được thực hiện chủ yếu theo phong tục, tập quán, chỉ cần sự chấp thuận của cha mẹ hai bên nam nữ và sự chứng kiến của gia đình, họ hàng, làng xóm (không quan tâm đến tuổi tác) thì đôi nam nữ ấy đã thành vợ thành chồng. Tình trạng quan hệ tình dục không lành mạnh và không an toàn trước hôn nhân dẫn đến có thai ngoài ý muốn buộc hai bên gia đình phải tổ chức lễ cưới, một vài trường hợp bà con tộc họ kết hôn với nhau dẫn đến tình trạng hôn nhân cận huyết thống… những việc trên đều vi phạm Luật Hôn nhân và Gia đình.

Trước những khó khăn nêu trên, thực hiện Quyết định 498/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định 98/QĐ-UBDT của Ủy ban Dân tộc; Kế hoạch số 481/KH-UBND của UBND tỉnh, được sự thống nhất của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Phước Thái, Câu lạc bộ "Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống" của Chi hội phụ nữ thôn Tà Dương ra đời gồm 15 thành viên do anh Ja Ghe Hoàng Thọ làm chủ nhiệm nhằm thực hiện chức năng đại diện của tổ chức hội, triển khai, thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm như: Tổ chức tuyên truyền về các chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật nhà nước; Đề án "Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015 -2025”.  Trong quá trình hoạt động đã gặp rất nhiều khó khăn, các chị em phụ nữ trong thôn không hề muốn tham gia Câu lạc bộ, tuy nhiên nhờ vận động, tuyên truyền giải thích đã huy động sự tham gia của các tổ chức chính trị xã hội, già làng, người uy tín, bằng nhiều hình thức như là thông qua các cuộc họp của ban quản lý thôn, các buổi sinh hoạt của chi hội, Câu lạc bộ, tổ, nhóm, tuyên truyền trên loa đài, tổ chức lồng ghép các buổi hội nghị, tuyên truyền phổ biến pháp luật tại thôn, các chuyên đề về luật dân số, luật hôn nhân và gia đình, phòng, chống bạo lực gia đình, bình đẳng giới, những hậu quả của việc kết hôn sớm và kết hôn cận huyết thống, từ đó làm chuyển biến cách nghĩ cách làm, tạo được sự đồng thuận, tin tưởng của chị em trong thôn, nhiều chị em tham gia vào Câu lạc bộ, góp phần nâng cao chất lượng dân số và nguồn nhân lực vùng dân tộc thiểu số. Tỷ lệ hộ gia đình văn hóa năm 2023 đạt 97%.Theo số liệu thống kê của UBND xã Phước Thái từ đầu năm 2023 đến nay, thôn Tà Dương có 05 cặp kết hôn, tuổi đời bình quân 21 đối với nữ và 23 đối với nam không có trường hợp tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Nhằm tiếp tục phát triển kinh tế trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nâng cao đời sống vật chất tinh thần, phát triển kinh tế gia đình, giảm nghèo bền vững, thực hiện tốt chính sách pháp luật nhà nước, phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống Anh Ja Ghe Hoàng Thọ cho bết: “Trong thời gian tới, phát huy vai trò trưởng thôn, người có uy tín tôi sẽ tiếp tục tuyên truyền vận động, nâng cao chất lượng hoạt động các phong trào, thu hút đông đảo cán bộ và tầng lớp nhân dân hưởng ứng mạnh mẽ trên các lĩnh vực kinh tế xã hội, Quốc phòng an ninh và xây dựng hệ thống chính trị thực sự vững mạnh. Tạo sự chuyển biến sâu sắc trong việc thực hiện nếp sống văn minh, xây dựng môi trường văn hóa, tư tưởng, đạo đức, lối sống lành mạnh, tiếp tục giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc, xây dựng các thiết chế văn hóa, thể thao theo hướng xã hội hóa, nâng cao đời sống vật chất tinh thần của nhân dân. Tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật, chuyển đổi hành vi, tạo sự đồng thuận trong đồng bào dân tộc thiểu số nhằm phòng tránh tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống góp phần nâng cao chất lượng dân số và nguồn nhân lực vùng dân tộc thiểu số. Đồng thời cũng mong muốn các ngành, các cấp quan tâm đầu tư nâng cấp đường giao thông của thôn đã hư hỏng, quan tâm mở rộng khu dân cư của thôn vì hiện nay dân cư quá chật hẹp, nhà cấp 4 đã ở lâu đời từ 2 đến 3 thế hệ cùng ở chung 01 nhà do không có đất để mở rộng. Bên cạnh đó cũng nên quan tâm nhạc cụ dân tộc cho thôn như mã la, kèn bầu, áo dân tộc để thuận tiện cho người dân phục vụ các lễ hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc”.

Nhận xét về anh, Phó Chủ tịch phụ trách UBND xã Phước Thái Nguyễn Ngọc Trường cho biết: “ Đối với đồng chí Ja Ghe Hoàng Thọ là trưởng thôn Tà Dương, anh còn trẻ nhưng rất năng nổ và nhiệt tình, đóng góp, cống hiến rất nhiều cho thôn Tà Dương nên tình hình kinh tế thôn Tà Dương phát triển rất tốt, đời sống người dân Rac Lay từng bước được nâng cao.Trên cơ sở đó cũng góp một phần cho xã Phước Thái đang phấn đấu hoàn thành các tiêu chí và chỉ tiêu trong nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới nâng cao vào cuối năm 2023. Ngoài công việc ra, anh Hoàng Thọ sống rất hòa nhã, hiền lành được bà con trong thôn, đảng viên trên địa bàn xã quý mến”. 

Với những đóng góp tích cực vào các chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, chương trình giảm nghèo bền vững, anh được cấp trên tặng nhiều bằng khen, giấy khen./.